Hiện tượng búa nước là gì? Nguyên nhân, tác hại và giải pháp khắc phục

Hiện tượng búa nước không còn là hiện tượng quá xa lạ trong hệ thống cấp thoát nước, hệ thống dẫn chuyền lưu chất trong nhà máy, khu công nghiệp. Thế nên, người vận hành cần hiểu rõ về hiện tượng búa nước để tìm ra nguyên nhân cũng như giải pháp xử lý phù hợp. Hãy cùng Thiết bị đo THP theo dõi bài chia sẻ dưới đây để có thêm những thông tin hữu ích nhé!

Giải đáp thắc mắc hiện tượng búa nước là gì?

Hiện tượng búa nước còn được gọi với tên tiếng anh là Water Hammer và hiện tượng này xảy ra khi áp suất của dòng chảy bên trong hệ thống đột ngột tăng hoặc giảm. 

Ví dụ minh hoạ đơn giản như sau, khi đóng van quá nhanh thì lượng nước trong đường ống di chuyển với tốc độ lớn đột ngột dừng lại. Điều này khiến năng lượng nước chuyển hóa thành áp suất lớn và tác động lên đường ống hoặc các thiết bị trong hệ thống như van, đồng hồ nước,… Từ đó, gây ra tiếng động mạnh như tiếng búa gõ nên đó được gọi là hiện tượng búa nước.

Nguyên nhân phổ biến gây nên hiện tượng búa nước

Hiện tượng thủy lực có thể xảy ra trong hệ thống cấp thoát nước hoặc hệ thống vận chuyển hơi nước, sau đây là những nguyên nhân phổ biến gây nên hiện tượng trên:

• Tốc độ đóng/mở van quá nhanh: Khi van mở hoặc đóng quá nhanh sẽ khiến áp lực nước đội vào thành ống tăng đột ngột và xảy ra hiện tượng búa nước.
• Máy bơm đột ngột dừng hoạt động: Có thể do mất điện hoặc lỗi kỹ thuật nên dòng nước đột ngột bị dừng và dội ngược trở về. Điều này sẽ gây áp lực lớn cho các thiết bị và đường ống.
• Không có thiết bị điều hòa áp suất hoặc hệ thống giảm áp: Những phụ kiện này sẽ giúp giảm áp lực, giảm chất và giúp hạn chế hiện tượng thủy lực. Tuy nhiên, nếu không có thiết bị này có thể khiến hiện tượng trên diễn ra mạnh hơn.
• Hệ thống tốc độ nước cao, áp suất lớn: Những hệ thống này rất dễ bị ảnh hưởng bởi áp lực từ nước và gây tăng áp suất dòng chảy.

Những tác hại có thể xảy ra do hiện tượng búa nước

Tình trạng búa nước xảy ra thường xuyên và không được kiểm soát có thể đem tới những hậu quả nghiêm trọng và ảnh hưởng rất lớn về chi phí vận hành như:

• Nứt hoặc vỡ, gây hư hỏng cho đường ống của cả hệ thống.
• Gây hư hỏng những phụ kiện đầu nối hoặc van vận hành hệ thống như van bi, van cổng, van cầu, van bướm…
• Khiến đồng hồ nước có sai số khi đo lường hoặc bị hư hỏng và không thể sử dụng được nữa do chịu tác động của sóng xung kích hoặc áp lực lớn.
• Làm giảm hiệu suất vận hành, khiến hệ thống phải bảo trì, bảo dưỡng liên tục, tốn kém chi phí.

Cách khắc phục hiện tượng búa nước hiệu quả

Hiện tượng búa nước có thể đem tới nhiều thiệt hại về chi phí nên trong quá trình vận hành hệ thống, bạn cần chú ý đến một số lưu ý để hạn chế và phòng tránh hiện tượng này như sau:

Lựa chọn đường ống và thiết kế hệ thống phù hợp

Lưu ý đầu tiên là lựa chọn đường ống đáp ứng công suất và áp lực làm việc của hệ thống lưu chất. Đồng thời, tránh thiết kế những đoạn ống cua gấp hoặc có độ dốc cao để hạn chế tối đa rủi ro búa nước.

Sử dụng van an toàn hoặc van giảm áp

Đây là 2 thiết bị không thể thiếu để loại bỏ áp lực dư thừa và ngăn ngừa tình trạng vỡ, hỏng đường ống hoặc các thiết bị như van, đồng hồ nước…. Van an toàn và van giảm áp giúp duy trình áp suất đồng thời kéo dài tuổi thọ hệ thống tối đa.

Lắp đặt thêm các thiết bị chống búa nước

Một số sản phẩm chống búa nước như ống xả tự động, bình khí nén, thiết bị chống búa nước có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ xả ra hiện tượng thủy lực.

Vận hành đóng/mở van đúng cách

Việc đóng hoặc mở van quá nhanh chính là nguyên nhân chính gây nên hiện tượng Water Hammer. Do đó, nhân viên vận hành cần tìm hiểu kỹ về phương thức hoạt động của van để sử dụng sao cho đúng chuẩn.

Sử dụng đồng hồ nước chính hãng

Đồng hồ nước là thiết bị giúp kiểm soát lưu lượng dòng chảy phù hợp trong hệ thống nên cần lựa chọn những model chất lượng và có khả năng chịu áp lực, công suất phù hợp để phòng tránh búa nước.

Ngoài ra, người vận hành cũng nên bảo trì, bảo dưỡng và thay thế thiết bị định kỳ để loại bỏ những sự cố gây hư hại hoặc phát sinh tới hiện tượng búa nước.

Việc hiểu rõ và kiểm soát hiện tượng búa nước là điều cần thiết để phòng tránh hiện tượng này và nâng cao tuổi thọ, độ bền của hệ thống sản phẩm. Đừng quên, chọn mua các thiết bị như đồng hồ nước, van chất lượng và chuẩn chính hãng là cách khắc phục hiện tượng búa nước đơn giản, hiệu quả nhé!